Nederlands
Frysk
Lieveheersbeestjes
18-04-2011 - Op Twitter kreeg ik een poos geleden in eerste instantie de vraag: “Wat is de vertaling van 'lieveheersbeestjes' in het Fries?”. Ik typte 'ingeltsjes' (engeltjes) terug. Ik wist wel dat er meer mogelijkheden waren, maar dat er zoveel namen voor dit aardige rode beestje met stippen waren, wist ik niet.
Deze vraag, bleek later, stond niet op zichzelf. Zij die deze vraag stelde dacht dat 'pikebroadsje' (kippenbroodje) ook een Friese benaming was voor een lieveheersbeestje. Toen ik dit opzocht in het woordenboek vond ik niets. Toen ik op 'ingeltsje' zocht, vond ik heel veel namen. Een ervan was 'pykjebrea' (kippetjesbrood). Dat komt natuurlijk wel heel dicht bij 'pikebroadsje'. Zelf had ik noch nooit van 'pykjebrea' gehoord. In de omgeving waar ik ben opgegroeid, noemen we lieveheersbeestjes 'earmpykjes'.
Op Wikipedia werd me duidelijk dat ook in de rest van het land deze beestjes op de ene plaats heel anders heten dan op een andere. Voor Fryslân worden er maar drie benamingen gegeven: krûpelhintsje (kruipkippetje), ingeltsje, earmpiekje (verkeerd geschreven, het moet 'earmpykje' zijn).
Mijn woordenboek geeft bij 'ingeltsje' het volgende: earmpykje, geloksbeestje, gelokspykje, geloksspintsje, hearebeestje, hearehintsje, hearepykje, hearetykje, hemelpykje, kofjebeantsje, kofje-ingeltsje, kofjemooltsje, krûpelhintsje, leavehearsbistke, leavehearsingeltsje, leavehearspykje, molke-en-grôtpykje, pykje, pykjebrea, reahintsje.
(De Nederlandse vertaling van al deze Friese lieveheersbeestjes is - bij benadering - als volgt: armkippetje, geluksbeestje, gelukskippetje, geluksspinnetje, herebeestje, herehennetje, herekippetje, hereteekje, hemelkippetje, koffieboontje, koffie-engeltje, koffemolentje, kruiphennetje, lieveheersbeestje, lieveheersengeltje, lieveheerskippetje, melk-en-gortkippetje, kippetje, kippetjesbrood, roodhennetje).
Eigenlijk ben ik wel benieuwd of er onder de lezers van dit blog ook mensen zijn die lieveheersbeestjes nog weer anders noemen. Uw reacties kunt u hieronder kwijt.
Reacties
Mivede op donderdag 21 april 2011
haha leuk!!
Heb een goede vraag gesteld dus :D
Leuk dat je er nog even goed over nagedacht hebt
En natuurlijk bedankt voor je antwoord :D
Groetjes Mirjam
Martsje op zaterdag 25 juni 2011
Wy hiene yn Penjum in âld wyfke, dy't in ingeltsje in marijekrobke neamde.
Wopkje de Jong, Fansels op zaterdag 25 juni 2011
Moai Martsje! Betanke!
Marijekrobke is wol in hiele moaienien.
Wa wit bin der noch wol mear nammen foar dit bist. Ik hoopje dat der mear minsken binne dy't de boppesteande list hjir oanfolje.
Bart Bouma op dinsdag 18 december 2012
Bijna 'Dialectwoord' fan 2012:
It Hylpersk wurd "lyyeshearhönne": Lieveheers beestje.
Het eerste deel is te herkennen als nederlands, maar hönne?
Komt vlgns mij uit Deens of Noors: "Mariehøne" is een lieveheersbeestje. Maar ook die hebben vast meerdere woorden ervoor. Het Zweedse woord is weer heel anders: "Nyckelpiga", oftewel "Sleutelmeid". Meid als in de engelse betekenis van "maid", hulp in het huishouden.
Leuk te weten. :)
Bart Bouma op dinsdag 18 december 2012
Ferjitten te neamen: Höne of Høne betekent natuurlijk 'hen' oftewel 'kip'.
En dus zijn we weer terug bij 'pykje': leavehearspykje.
Wopkje de Jong op vrijdag 21 december 2012
Betanke, Bart!
It is in moai wurd. It is yndie tige aardich om te witten!
Annie op maandag 15 september 2014
Ik kom uit de Westereen en wij noemen een lieveheersbeestje thuis een Pykjebroadsje
Wopkje de Jong op dinsdag 16 september 2014
Hallo Annie,
Bedankt voor jouw reactie.
Dit weblogartikel maakt nog steeds wat los. Mirjam, die deze vraag destijds stelde, noemde 'pikebroadsje', wat eigenlijk hetzelfde is als jouw 'pykjebroadsje', wat weer ongeveer hetzelfde is als 'pykjebrea' wat ik wel kon vinden.
Het is dus maar net waar je vandaan komt!