Ingeltsjes

18-04-2011 - Op Twitter krige ik in skoft lyn yn earste ynstânsje de fraach: “Wat is de oersetting van 'lieveheersbeestjes' yn it Frysk?”. Ik typte 'ingeltsjes' werom. Ik wist wol dat der mear mooglikheden wiene, mar dat der safolle nammen foar dit aardige reade bistke mei stippen wiene, wist ik net.

Dizze fraach, die letter bliken, stie net op himsels. Sy dy't him stelde tocht dat 'pikebroadsje' ek in Fryske namme foar in ingeltsje wie. Doe't ik dit opsocht yn it wurdboek fûn ik neat. Doe't ik op 'ingeltsje' socht, fûn ik in hiel soad nammen. Ien dêrfan wie 'pykjebrea'. Dat komt fansels wol tige ticht by 'pikebroadsje'. Sels hie ik noch nea heard fan pykjebrea. Yn 'e omkriten wêr't ik opgroeid bin, hiene we it oer 'earmpykjes'.

Op Wikipedia waard my dúdlik dat ek yn 'e rest fan it lân dizze bistkes op it iene plak hiel oars hjitte as op it oare. Foar Fryslân wurde der mar trije mooglikheden jûn: krûpelhintsje, ingeltsje, earmpiekje (ferkeard skreaun, it moat earmpykje wêze).

Myn wurdboek jout by ingeltsje it folgjende: earmpykje, geloksbeestje, gelokspykje, geloksspintsje, hearebeestje, hearehintsje, hearepykje, hearetykje, hemelpykje, kofjebeantsje, kofje-ingeltsje, kofjemooltsje, krûpelhintsje, leavehearsbistke, leavehearsingeltsje, leavehearspykje, molke-en-grôtpykje, pykje, pykjebrea en reahintsje.

Eins bin ik der wol benijd nei oft ûnder de lêzers fan dit blog ek minsken binne dy't dizze ingeltsjes noch wer oars neame. Jo reaksje kinne jo hjirûnder kwyt.

Lees deze blog in het Nederlands

Reaksjes

Mivede op donderdag 21 april 2011
haha leuk!!
Heb een goede vraag gesteld dus :D
Leuk dat je er nog even goed over nagedacht hebt
En natuurlijk bedankt voor je antwoord :D

Groetjes Mirjam

Martsje op zaterdag 25 juni 2011
Wy hiene yn Penjum in âld wyfke, dy't in ingeltsje in marijekrobke neamde.

Wopkje de Jong, Fansels op zaterdag 25 juni 2011
Moai Martsje! Betanke!
Marijekrobke is wol in hiele moaienien.
Wa wit bin der noch wol mear nammen foar dit bist. Ik hoopje dat der mear minsken binne dy't de boppesteande list hjir oanfolje.

Bart Bouma op dinsdag 18 december 2012
Bijna 'Dialectwoord' fan 2012:
It Hylpersk wurd "lyyeshearhönne": Lieveheers beestje.
Het eerste deel is te herkennen als nederlands, maar hönne?
Komt vlgns mij uit Deens of Noors: "Mariehøne" is een lieveheersbeestje. Maar ook die hebben vast meerdere woorden ervoor. Het Zweedse woord is weer heel anders: "Nyckelpiga", oftewel "Sleutelmeid". Meid als in de engelse betekenis van "maid", hulp in het huishouden.
Leuk te weten. :)

Bart Bouma op dinsdag 18 december 2012
Ferjitten te neamen: Höne of Høne betekent natuurlijk 'hen' oftewel 'kip'.
En dus zijn we weer terug bij 'pykje': leavehearspykje.

Wopkje de Jong op vrijdag 21 december 2012
Betanke, Bart!
It is in moai wurd. It is yndie tige aardich om te witten!

Annie op maandag 15 september 2014
Ik kom uit de Westereen en wij noemen een lieveheersbeestje thuis een Pykjebroadsje

Wopkje de Jong op dinsdag 16 september 2014
Hallo Annie,
Bedankt voor jouw reactie.
Dit weblogartikel maakt nog steeds wat los. Mirjam, die deze vraag destijds stelde, noemde 'pikebroadsje', wat eigenlijk hetzelfde is als jouw 'pykjebroadsje', wat weer ongeveer hetzelfde is als 'pykjebrea' wat ik wel kon vinden.
Het is dus maar net waar je vandaan komt!