Sowieso!

08-09-2009 - 'Sowieso' is een woord dat tegenwoordig vaak wordt gebruikt. In spreektaal en ook in tekst. In tekst wordt het vaak verkeerd geschreven. Het valt mij op dat ook mensen waar ik het niet van verwacht, het niet goed gebruiken.

'Sowieso' is, net als 'überhaupt', een leenwoord uit het Duits. Het betekent 'toch al' of 'in elk geval', maar dan net wat vager. In de meeste gevallen kunnen we het erg goed af met ons eigen Nederlands of Fries. Op de een of andere manier zijn deze woorden in de mode en niet meer weg te denken uit het Nederlands en ook niet uit het Fries.

Men heeft vaak wel moeite met het schrijven van dit woord. In teksten die ik de laatste tijd onder ogen heb gekregen, ben ik onder andere: 'so wie so, sowiezo, zowieso, zo en zo, soieso, zoiezo, zowizo en sowiso' tegengekomen en dan zijn er vast nog wel meer foute schrijfwijzen. In de spreektaal is de uitspraak vaak wat onduidelijk.

Toen ik van de week tot twee keer toe in het Fries 'sa en sa' (zo en zo) voor 'sowieso' hoorde gebruiken, heb ik er eens over nagedacht. Ik betrapte mezelf erop dat ik voor 'sowieso', zonder er erg over na te denken, in het Fries 'sawysa' zeg. Dit is natuurlijk niet goed. Bij dit leenwoord, wat het uiteindelijk is, zou in het Fries alleen de schrijfwijze veranderen in 'sowyso'. Het Fries is wat eigenzinniger in het adopteren en veranderen van leenwoorden. Leenwoorden zijn een goed voorbeeld hoe een taal verandert en ontwikkelt. Er zijn eigenlijk geen duidelijke regels voor.

Vreemd, dat een woord, dat veel wordt gebruikt, zo vaak en op zoveel manieren verkeerd geschreven wordt. En vreemd dat je zo, zonder erg, zo'n woord ook maar gebruikt in het Fries. Ik heb besloten dit maar niet meer te doen.

Dit woord sluipt dan toch maar ongemerkt in een taal en als je niet oppast, begin je zulke woorden, die dan ook nog eens verkeerd worden geschreven, gewoon te vinden. Te meer een reden om goed op taal te passen. Voordat je het weet zit taal vol met vreemde leenwoorden, terwijl er erg goeie Nederlandse of Friese woorden voor zijn.

Eigenlijk zou ik wel willen weten hoe u hierover denkt, of u 'sowieso' (in het Nederlands of in het Fries) ook gebruikt en hoe u het schrijft. U kunt uw reactie hieronder kwijt.

Lês dizze blog yn it Frysk

Reacties

Ninjoo op dinsdag 8 september 2009
Ik gebruik denk ik nog vaker überhaupt dan sowieso. En inderdaad, ik schrijf 'sowieso'.
Ik denk niet dat ik een echt goed Nederlands substituut voor 'sowieso' weet. Ik denk ook niet dat Nederlands nog zonder leenwoorden kan, als je alleen al kijkt naar de lijst met germanismen (http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_germanismen_in_het_Nederlands). Zoveel woorden, waarvan we vaak niet meer weten dat ze oorspronkelijk uit het Duits komen.

Maar er is hoop, aangezien er ook behoorlijk veel Frisismes zijn: http://nl.wikipedia.org/wiki/Frisisme !

Jorn op dinsdag 8 september 2009
Tot voor kort schreef ik het ook met een z.... *bloos*

dojaro op vrijdag 25 september 2009
Dus it is net sawiesa yn it Frysk?

Fansels op vrijdag 25 september 2009
Dojaro.
Betanke foar dyn reaksje. Nee 'sawiesa' bestiet net. It lienwurd, soe krekt as yn it Nederlânsk 'sowieso' wêze. De skriuwwize soe allinne feroarje omdat yn it Frysk de 'ie' in brutsen klank jout, sa as yn rie en snie (je hearre de 'i' en de 'e' om samar te sizzen).
Groetnis,
Wopkje

Cees op zondag 27 september 2009
Hinget it net ôf fan wat de sprekkers fan de taal der mei dogge? Der binne sa'n soad lienwurden dy't op in fergelykbere wize oanpast wurden oan it Frysk of it Nederlânsk. Ik brûk sels ek wol gau ris 'sawysa' - en it heart ek wol arich fyn ik; yn elts gefal better as 'sowyso' - lienwurden hoege net *per se* (Latyn) hielendal yntakt te bliuwen - wy sizze dochs ek net mear 'murus', mar 'muorre'? De Ingelsen sizze net fan 'sluaigh-ghorm' mar 'slogan'...

Fansels op maandag 28 september 2009
Bêste Cees,
Betanke foar dyn reaksje. Neidat ik it berjocht oer it brûken fan 'sowieso' pleatst ha, falt my, nóch mear as oars, op, hoe faak ik ek 'sawysa' brûken hear. Ik hoopje dat der minsken binne dy't oer dizze kwestje noch it ljocht skine litte wolle.
Foar 'per se' soe ik persoanlik earder foar 'perfoarst' kieze.
Taal is, fansels, altyd yn beweging. Gelokkich mar, soe 'k hast sizze.
Groetnis,
Wopkje de Jong

Bauke Tilma op donderdag 13 januari 2011
Wat soe in gut wurd weze om 'sowieso' te vermijden? (ik tik op min handset,dat is lestig)

Wopkje de Jong, Fansels op vrijdag 14 januari 2011
Goeie Bauke,
Betanke foar dyn reaksje.
Foar 'sowyso' (sa soe ik it yn it Frysk skriuwe) of 'sawysa', wat ek in soad brûkt wurdt, binne 'yn elts gefal', 'hoe dan ek', 'dochs al' en 'yn it algemien' goede alternativen. De krekte tapassing hinget wat fan 'e situaasje ôf.
Groetnis,
Wopkje

Bauke Tilma op zondag 16 januari 2011
Dat klinkt poerbêst, tanke!